Giving circles: nieuwste trend in Nederlandse filantropie?
Maandag 7 december jl. kwamen ruim 20 fondsenwervers samen in de masterclass ‘Collectief geven: de opkomst van autonome geefkringen in Nederland’. Zij lieten zich inspireren door Niels Kattenberg en Vera Peerdeman over de opkomst van giving circles wereldwijd en brainstormden over de vraag ‘Hebben giving circles de potentie om ook in Nederland flink te groeien?’.
Om hierover goed te kunnen meedenken, is het allereerst belangrijk te weten wat een giving circle is. Dit wordt helder uitgelegd in het artikel ‘Geven is meer dan een banktransactie’ in De Dikke Blauwe: “Het idee achter giving circles is simpel en sterk: een groep individuen verbindt zich rond een zelfgekozen thema, bundelt hun donaties en bepaalt samen aan welke organisatie(s) ze de optelsom van hun giften geeft. De jaarlijkse inleg verschilt per circle, maar kent meestal een ondergrens: bijvoorbeeld 1.000 euro per lid. Hierdoor kan het totaal verzamelde bedrag al snel oplopen. Meestal steunen giving circles een gering aantal organisaties per jaar, zodat er een wezenlijk bedrag kan worden overgemaakt en dus een wezenlijke impact kan worden gerealiseerd.”
Internationaal groeiend fenomeen
Sinds 10 jaar is een opvallende groei te zien: in de VS is het aantal giving circles verdrievoudigd en buiten Europa is ruim 90 procent van de circles opgericht in het afgelopen decennium. Wereldwijd zijn bijna 200 duizend particulieren lid van een giving circle en tezamen brachten zij in totaal ruim 1,7 miljard dollar bijeen voor het goede doel (geteld vanaf hun oprichting).
Interessant aan giving circles, is dat zij een flinke diversiteit en verbreding brengen in de wereld van filantropie. Zijn de meeste major donors traditiegetrouw witte mannen van 60 jaar en ouder, giving circle leden identificeren zich vaker als vrouw, zijn (veel) jonger dan 60 en behoren vaak tot zgn. minderheidsgroepen (denk aan etnische achtergrond en geaardheid).
Interessant voor fondsenwervende organisaties?
In de masterclass traden we in gesprek over de kansen en uitdagingen die giving circles bieden voor fondsenwervers. Giving circles ontstaan uit initiatief van de gever en staan daarmee los van een goed doel. Dit creëert voor fondsenwervers als het ware een ‘omgekeerde wereld’: in plaats dat zij op zoek gaan naar major donors die goed passen bij hun doel, gaan circleleden op zoek naar doelen die aansluiten op hun gezamenlijke filantropische droom.
Sommige deelnemers waren sceptisch, want: met alle energie die je steekt in het vinden en binden van giving circles, hoe groot is de kans dat je uiteindelijk ook echt gekozen wordt? En als je gekozen wordt, is dat vaak voor slechts één keer of jaar. Is het daarom niet interessanter voor goede doelen om ‘eigen’ major donors uit te nodigen voor een (door het doel) zelf geïnitieerd collectief, dat zich verbindt aan een ‘eigen’ (aan het doel gerelateerd) thema? Andere deelnemers waren optimistischer en vergeleken de relatie met giving circles met aanvragen bij vermogensfondsen. Zij zagen het hiermee juist als een extra kans voor mogelijke samenwerking.
Onderliggende trend
Al discussiërende kwamen we tot het inzicht dat het maar de vraag is of het fenomeen giving circle de trend is, of dat hieraan een andere trend ten grondslag ligt. Eén die wellicht nog veel interessanter is voor fondsenwervers. Gevers sluiten zich aan bij een giving circle, omdat ze op zoek zijn naar contact met gelijkgestemden, naar een manier om samen meer impact te maken en om persoonlijker betrokken te raken bij het thema waar hun filantropische hart sneller van gaat kloppen. In principe zijn dit behoeftes waar een goed doel ook prima op kan inspelen.
Op de vraag of giving circles de potentie hebben om uit te groeien tot de nieuwste vorm van filantropie, zoals vorig jaar omschreven door Het Parool, concludeerden we dan ook dat dit voor een belangrijk deel in handen ligt van Nederlandse goede doelen. Zolang deze niet in staat zijn in te spelen op de bovengenoemde behoeften, zullen major donors hun heil zoeken in alternatieven zoals een giving circle of een eigen stichting. Maar als goede doelen betere aansluiting vinden op major donors en meebewegen en -veranderen met hun wensen, behoeften en verwachtingen dan is de kans zeer aannemelijk dat major donors minder snel de neiging voelen om het heft in eigen handen te nemen.
Opstapje naar bewuster geven
Gebaseerd op hun eigen ervaringen met de circles die zij zelf oprichtten*, vulden Niels en Vera aan dat giving circles de leden vooral helpen met het vinden van de betrokkenheid die zij zoeken en een stukje bewustwording. Het contact met andere gevers, het samen vinden van geschikte doelen en de soms diepgaande brainstorms over de besteding van de gezamenlijke gift helpen circleleden om een meer strategische blik op filantropie te ontwikkelen en bewuster te schenken.
Het komt regelmatig voor dat circleleden na hun verbintenis van een of meerdere jaren veel bewuster richting geven aan hun geefbudget en deze vaak ook vergroten. Dan niet meer binnen de circle, maar in direct contact met een goed doel. De kans die giving circles dus met zich meebrengen (voor goede doelen), is dat zij de major donors van de toekomst voortbrengen. Een nieuwe generatie die diverser is, jonger is en die zich meer en bewuster wil inzetten om de wereld mooier en beter te maken. Vanuit dat licht bezien hopen wij van harte dat het aantal giving circles in Nederland een vlucht gaat maken in de aankomende jaren.
*Niels Kattenberg is betrokken bij de oprichting van diverse Coöperatiekringen en Vera Peerdeman is mede-oprichter van de Give a Damn Foundation
